Solunum Fonksiyon Testi

Teste Hazırlık

Test öncesi: 24 saat sigara içilmemeli, 4 saat süreyle alkol alınmamalı, 30 dak. önce ağır egzersiz yapmamalı, dar giysi giymemeli, 2 saat önce ağır yemek yememeli, 4 saat önce kısa etkili bronkodilatör almamalı

Test sırasında: 5–10 dak. Dinlendirilmeli, testler anlatılmalı, zorlu ekspirasyon manevraları sırasında oturtulmalı Yaş, boy, kilo ve ağırlık kaydedilmeli

Testlerin sırası: Dinamik çalışma, statik AC volümleri, gaz transferi, bronkodilatör çalışması.

Kontrendikasyonlar:

Myokard enfarktüsü sonrasındaki bir ayda test yapılmamalıdır.

Herhangi bir nedenle göğüs veya karın ağrısı olanlarda, ağızlık ile artan oral veya yüze ait ağrısı olanlarda, stres inkontinensi olanlarda,  demans veya konfüzyonda testler başarılı yapılamaz.

Spirometri

Bir bireyin inhale ya da ekshale ettiği hava volümünün zamanın bir fonksiyonu olarak değerlendirildiği fizyolojik bir testtir.

(ATS /ERS standardizasyon raporu 2005)

Spirometrik testlerde ölçülen primer sinyal volüm (hacim) veya akım olabilir.

Volüm: Bir hava boşluğundaki hava hacmi.

Kapasite: İki veya daha fazla volüm

Dinamik Spirometri

Solunum fonksiyon testlerinin ilk basamağıdır

Ventilatuar kapasitenin değerlendirilmesinde kullanılır

Ventilatuar kapasitede bozulmanın en önemli sebebi havayolları obstrüksiyonudur.

Zorlu inspirasyon ve ekspirasyon sırasında değerlendirilir

Zorlu Vital Kapasite (FVC):

Derin inspirasyon-dan sonra zorlu, hızlı ve derin ekspirasyonla atılan maksimum hava volümüdür.   Normal: FVC = VC

Havayolları obstrüksiyonu: FVC < VC

FVC'de azalma amfizemde parenkimal doku kaybı; kronik bronşit, astım, bronşektazi ve kistik fibroziste mukus tıkaçları ve bronş konstrüksiyonuna bağlıdır.

FEV1:

Zorlu ekspirasyonun 1. saniyesinde atılan volüm

Normalde volümlerin % 80'i ilk saniyede atılır.

Büyük havayollarını yansıtır.

Havayolları obstrüksiyo-nunda belirgin azalır.

Kooperasyon ve efora bağımlıdır.

Değişkenliği 60–270 ml (ort.183 ml) dir.

Tepe Akım Hızı (PEFR):

• Derin inspirasyondan sonra zorlu ekspirasyon sırasında elde edilen en yüksek akım hızıdır.
• Sağlıklı kişide santral havayollarının çapı ve ekspiratuar kasların gücünü yansıtır. 

Vmaxc%v, MEFc%v, FEFc%v: TLC düzeyin-den zorlu ekspirasyon yapılırken

belirli volümlerde elde edilen akım hızlarıdır. 

Zorlu Ekspirasyon 

Büyük havayollarında akım efora bağımlıdır.

FVC'nin % 75'inden sonrası ise efordan bağımsızdır.

Akım akciğerlerin elastik recoili ve küçük havayollarının direncine bağlıdır.

Bu segmentte akım volümle doğru orantılı olarak azalır, eğri lineerdir.

Küçük havayolları obstrüksiyonunda eğri kürvilineerdir.  FEF50, FEF75 FEF25–75 ile orantılı olarak azalır.

Büyük havayolları obstrüksiyonunda ekspiratuar, inspiratuar veya her iki bölümde azalma olur. 

Zorlu İnspirasyon 

Zorlu İnspiratuar Vital Kapasite (FIVC):

Derin ekspirasyondan sonra zorlu inspirasyonla alınan maksimum hava volümü.

FIV1: Zorlu inspirasyonda 1.sn'de alınan hava volümü

PIF: Zorlu inspirasyonda elde edilen en yüksek akım.

FIF50: % 50 volüm inhale edildiğinde gözlenen maksimum inspiratuar akım

Maksimum İstemli Ventilasyon (MVV)

Amplitüdü ve frekansı yüksek solunumla bir dakikada atılan volüm (Sürekli, düzenli ve ritmik efor, en az 12 sn)

Solunum kasları, akciğer-toraks sisteminin kompliansı, solunum kontrolü, havayolu ve doku rezistansından etkilenir.Orta-ileri havayolu obstrüksiyonunda, solunum kas disfonksiyonunda azalır.Restriktif hastalıklarda azalır veya normaldir.

Solunum Fonksiyon Testlerinin Yorumlanması

Test kalitesinin değerlendirilmesiNormal referans değerlerinin hesaplanmasıTest sonuçları ile sağlıklı popülâsyona ait referans değerlerinin karşılaştırılmasıVentilatuar defektin tipinin belirlenmesi (obstrüktif, restriktif, mikst)

Spirometri Kabul Edilebilirlik Kriterleri ATS/ERS (Statement 2005)

Spirogramda artefakt bulunmamalı: öksürmemeli, ekshalasyonun 1.sn'de glottis kapatılmamalı, test erken bitirilmemeli, efor değişkenlik göstermemeli, ağızlıktan kaçak olmamalı, ağızlık açıklığı kapatılmamalı

Test başlangıcı iyi olmalı: Ekstrapolasyon volümü FVC'nin % 5'i veya 0.15 lt'den az olmalıdır, zirve akıma ulaşma süresi 120 msn'den kısa olmalıdır.

Yeterli ekshalasyon yapılmalı: Ekshalasyon süresi 6 sn olmalı ve/veya volüm-zaman eğrisinde bir plato çizdirilmelidir

veya Ekshalasyon un bitiminde en az 1 sn volümde değişme olmamalı

veya Yaşlı ve obstrüksiyonu olanlarda süre uzatılabilir (15 sn).