AMPUL VE FLAKON BİÇİMİNDEKİ
İLAÇLARIN HAZIRLANMASI
-->>>Enjeksiyon yolu ile ilaçların verilmesinin avantajları;
- Verilecek ilaçtan çabuk etki elde etmek,
- Ağızdan alınamayan ilaçları uygulamak,
- Ağızdan ilaç alamayan hastaların ilaçlarını vermek,
- Lokal anestezi etkisi yaratmak,
- Midede bozulan veya oral yolla etkilemeyen ilaçları vermek amacıyla
tercih edilir.
-->>> Parenteral yolla yapılan tedavinin dezavantajları da vardır, bunlar;
- Enfeksiyon riski,
- Toksik ve allerjik reaksiyonların/ anafilaktik reaksiyonların diğer yollara
oranla çok daha sık gelişmesi
- Uygulama yerine iğne batırmayı ve asepsiyi gerektirmesi,
-Psikolojik strese neden olabilmesi,
- Hastanın çoğu zaman kendi kendine enjeksiyon yapamaması nedeniyle
enjeksiyonu yapacak birinin yardımına gereksinim duyması,
- Ağrılı ve kullanılan farmasötik şekillerin pahalı olması,
- Hatalı uygulama sonucu damar ya da doku zedelenmesine, doku içi
yerine yanlışlıkla damar içine ilaç verilmesine yol açabilmesidir.
Enjeksiyonda kullanılan çeşitli enjektör ve iğneler vardır. Bunlar kullanılacak ilaçların
uygulanacağı doku ve ilaçların dozuna göre özel olarak hazırlanmıştır. Uygulamada hangi
enjektörün ve iğnenin yapılacak enjeksiyona daha uygun olduğuna karar vermek önemlidir.Pamuk, enjeksiyon yapılacak bölgenin temizliği için gereklidir. Antiseptik solüsyonlu
pamuk, deri antisepsisinde ve iğnenin dokudan çıkarılmasında kullanılmak üzere iki adet
hazırlanmalıdır. Antiseptik solüsyonlardan alkol veya antiseptik solüsyon, enjeksiyon
yapılacak bölgenin antisepsisini sağlamak için kullanılmalıdır. Pamuğa dökülen antiseptik
solüsyon, yeterli olmalı; az ya da çok olmamalıdır.
Enjektörler ve İğneler
Enjektör, plastikten yapılmış, tek kullanımlık malzemelerdir. Hazne, ajutaj ve piston
denilen parçalardan oluşur.
Hazne enjektöre ilacın çekildiği yerdir. Haznenin uç kısmına ajutaj denir. Buraya iğne
takılır. Piston, haznenin içinde bulunan ilacı çekmeye ve vermeye yarayan hareketli kısımdır.
Steril paket içerisinde, çoğunlukla iğne ile birlikte bulunmaktadır. Paket üzerinde üretim ve
son kullanma tarihleri belirtilmektedir. Enjektörler değişik boyutlarda üretilmektedir. 1 ila 50
ml’ye kadar değişen hacimlerde enjektörler bulunur. Kullanılacak enjektörün boyutu
uygulanacak ilacın miktarı ve uygulama amacına göre belirlenir.
İğneler; farklı uzunlukta ve kalınlıkta paslanmaz metalden üretilmiş, tek kullanımlık
steril paket içerisinde enjektörle birlikte ya da tek bulunur. Paket üzerinde üretim ve son
kullanma tarihi belirtilmektedir. Her iğnenin üç özelliği vardır. Bunlar iğne ucunun sivriliği,
iğne uzunluğu ve iğnenin iç çapıdır. İğne uzunluğu uygulama yoluna göre, iğne kalınlığıysa
hem uygulama yoluna hem de hastanın durumuna göre (bebek, yetişkin, kaşektik veya obez
hasta) değişir. İğne kalınlığı numarayla belirtilmektedir. İğnelerin boyutları günümüzde
genellikle (pratik olarak) ajutajlarının rengine göre ayrılmaktadır. Sarı renkli kalın, yeşil
renkli orta ve turuncu renkli olanlar daha küçük çap ve uzunluğa sahiptir. Çocuklar ve zayıf
yetişkinler için kısa iğneler tercih edilmelidir. Numara küçüldükçe kalınlık artmaktadır.
Güvenli Enjektör
Güvenli enjektör, iğneyi koruma özelliği olan enjektördür. Enjektörün tekrar kullanımı
ve iğne batması yaralanmaları, milyonlarca insanda enfeksiyon riskine neden olmaktadır.
İğneyi koruma özelliği olmayan enjektör, kullanım sonrası sağlık çalışanlarını,
etkileşimde bulundukları kişileri yaralayabilir ve enfekte edebilir. Uluslararası Çalışma
Örgütü (ILO); sağlık çalışanlarının iğne ve kesici alet yaralanmalarına maruz kaldığını,
dünya genelinde her 30 saniyede bir iğne batma kazasının yaşandığını ve bunun sonucunda
sağlık çalışanlarının kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlara maruz kaldığını, bu yüzden
ölümlerin görüldüğünü bildirmektedir. Kullanılmış ve kontamine enjektör 20’den fazla virüs
içerebilir. Sağlık personeli ve tıbbi atıklarla ilgilenen çalışanlar; HIV/AIDS, hepatit, sifiliz,
sıtma, tüberküloz, herpes, kırım kongo kanamalı ateşi gibi kan yoluyla bulaşan hastalıklara
maruz kalma riskiyle karşı karşıyadırlar. Dünyada büyük bir toplum sağlığı tehdidi olan bu
durum; emniyetli, kullanıldıktan sonra iğneyi geri içine alan (retractable) güvenli enjektörle
önlenebilir. Güvenli enjektörün fiziksel olarak yeniden kullanımını önlemek için iğneyi
kilitleme mekanizması vardır. Çeşitli tasarımlarda üretilen güvenli enjektörler, artık
ülkemizde de kullanılmaktadır.
İğnesi Kaybolan (Vanishpoint) Enjektör
İğne, enjeksiyon işleminin sonunda ve kas içindeyken, pistonun sonuna kadar
bastırılmasıyla yaylı mekanizması sayesinde, enjektörün içine otomatik olarak çekilir.
Enjektörün güvenli geri çekme mekanizması, piston içindedir ve tek elle kullanılabilir. Bu,
kontaminasyon riskini azaltır ve iğne batmasına bağlı yaralanma riskini sıfıra indirir. İğne
enjektörde sabittir, değiştirilemez. Bu durum kapalı sistem sağlar, sızıntı veya
kontaminasyonu önler ve gereksiz iğne değişimlerini engeller. Enjeksiyon sonrasında iğne,
silindir şeklindeki piston içine, piston da hazne içine hapsolduğundan ve geri
çıkartılamadığından atık alanında da güvenliği sağlar. Tıbbi atık kutularında daha az yer
kaplayarak tıbbi atık maliyetini azaltır.
Pistonu Döndürülen (Rotate) Enjektör
Enjeksiyon işlemi bittikten sonra piston, tıklama sesi duyuluncaya kadar saat yönünde,
yaklaşık 30º döndürülüp geriye çekilir. Bu esnada iğne, hazne içine girer. Piston ileri doğru
bastırılınca iğne, hazne içinde bükülmüş olarak kalır.
Pistonu Kırılan Enjektör
İğne enjeksiyon işleminin sonunda ve kas içindeyken pistona tam bastırılıp tıklama
sesi duyulunca hastadan çıkarılır. Tıklama sesi, emniyet mekanizmasının başlangıcıdır.
Piston, sonuna kadar geri çekilir ve kırılır (bastır, çek, kır / push pull snap). İğnenin
koruyucu kapağı da ajutaja tersinden takılır. Piston geri çekilirken iğne, haznenin içine girer
ve pistonun kırılan parçası hazneyi kilitler. İğne sabit olmayıp gerektiğinde değiştirilebilir.
Enjektörün emniyet mekanizmasını zamanından önce aktif hale getirmemek için ilaç
çekilmeden önce piston, sonuna kadar itilmemelidir.
Klipsli (Surguard) Enjektör
İğne köküne yerleştirilmiş kilit vardır. Güvenlik kalkanı da denilen kilitleme
mekanizması üzerine tıklama sesi duyuluncaya kadar bastırılır. Tek elle uygulanabilir.
Enjektörle birlikte ya da tek iğne paketlenmiş halde bulunur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder